Pandemi Ortamında Havalandırma Sistemlerinin Kullanımı ve Taze Havanın Önemi

Sıcaklar Hızla gelirken, Klima Sistemleri COVID-19 Salgınına Nasıl yön verecek? Klima ve Havalandırma sistemlerinin Salgının Bulaşma Mekanizmasına Etkisi Ne Ölçüdedir?

Ocak 2020 tarihinden itibaren, Çin ve komşu Asya ülkelerini etkisini altına alan ve Şubat ayından itibaren dalga dalga tüm kuzey yarım küreye yayılan salgının, yaz mevsimindeki seyrini kontrol altında tutmak mümkün olabilecek mi? Kendimizi en güvende hissettiğimiz evlerimiz ve açık hava dışında, çok özlediğimiz sosyalleşme ya da zorunlu kalabalıklardaki riski nasıl en asgari düzeyde tutabileceğiz? Bireylerin kendi risklerini bilmesi ve yönetebilmesi için, risklerin ne olduğunu iyice kavraması gerekiyor.
Bulaşmalar en sık, kapalı ve kalabalık ortamda gerçekleşiyor. Bugüne kadar gerçekleşen bulaşmaların %90’ının, toplu taşıma, iş yerleri, restoranlar, barlar, düğün ve cenazeler gibi sosyal toplanmaların olduğu kapalı ortamlarda gerçekleştiğini biliyoruz. Açık havada bulaşmaların olduğu maçlar, plaj partileri gibi etkinliklerde olan ise, aslında bulaşmanın temel yolu olan damlacık teması ve yoğun dokunum şeklindedir.

Virüsün, yaşamayı sevdiği 4-22 derece, düşük ısı ve düşük nem koşullarının değiştiği yaz mevsiminde; park, bahçe, sahil gibi açık alanların, sosyal mesafeye dikkat edilerek, zaman geçirilecek en emniyetli alanlar olduğu söylenebilir.

Ancak çoğumuz evlerimizde kalıp, sabah ya da akşam serinliği gibi ısı ve nemin kendi sağlığımız için en uygun olduğu saatlerde sokağa çıkabilme
ayrıcalığına sahip değiliz. İçinde bulunduğumuz iklim kuşağında, yaz mevsiminde, evlerimizde bile sıklıkla kullanmak zorunda olduğumuz klima sistemleri ile ilişkili uyarı ve verileri bilmek büyük önem taşıyor.
Çünkü siz bireysel olarak risklerinizi iyi yönetmenize rağmen, bu salgında genellikle kapalı ortamlarda gerçekleşen “büyük yayılmalar” denilen bazı bulaşma dinamikleri nedeniyle riskte olabilirsiniz. Bu tür bulaşmalardan biri nedeniyle, kapalı ortamlarda çalışan klima cihazlarının, ortamda hasta bir kişi varsa virüsün yayılımını ne kadar kolaylaştırabileceğini anladık.
Salgından korunmak için sürdürülen izole hayat ve sosyal mesafeyi korumaya yönelik kısıtlamalar hafifletilerek, bir süre sonra, toplu halde bir arada olunan binalar yeniden kullanıma açılacak. Belki uzun bir süre eski normale dönülemeyecek. Asansöre binerken, ofislerde çalışılırken, okula, tiyatroya, sinemaya, restorana giderken endişe duyulacak, toplu taşıma araçlarına binerken tedirgin olunacak. Bu endişelerin giderilebilmesi için, Sağlıklı Çevre kriterlerinin belirlenmesi ve sağlanması gerekiyor. Artık insanlar, bulundukları ortamların kalitesi açısından daha fazla farkındalık taşıyacak, uçakları ve yolcu gemileri hakkında daha seçici olacaklar.
Dev binalarda, alışveriş merkezleri ve büyük otellerde, toplu taşıma araçlarındaki mekanik havalandırma sistemlerinin oluşturacağı risk, yeniden açılma dediğimiz ve tedbir ile önlemleri sürdürmemiz gereken, salgının bu evresinde daha da büyük önem taşımaktadır.

Bu yazı dizisinde, Kabel Soğutma Sistemlerinin pandemi sürecindeki iklimlendirme ve hava kalitesi hakkında ki görüşlerini sizlerle paylaşacaktır.

Evaporatif Klimalar ve Havalandırma Sistemleri

Evaporatif Soğutma Nedir?

Buharlaştırmalı hava soğutma sistemleri, ticarileşmiş soğutma sistemleri arasında endüstriyel bazdaki ortamların soğutulmasında; enerji ve performans açısından en verimli çözüm olmaktadır. İşletmelerin soğutma ve hava değişimi gereksinimlerine, Kabel %100 taze havanın kalitesi ile çözüm sunar. Direkt evaporatif soğutma sisteminde kuru hava, cihaz içerisindeki fan yardımı ile dışarıdan emilir. Emilen kuru hava, yüzeyi devirdaim pompası ile ıslak tutulan Greenpad markalı eşanjörlerden soğutularak geçer ve istenen mahale soğutulmuş olarak gönderilir. Diğer bir ifade ile havanın doyurulması esnasında buharlaşan su, buharlaşma gizli ısısının bir bölümünü geri dönüş suyundan diğer bölümünü de kuru havanın duyulur ısısından alır. Bu sayede yıkanmış havanın sıcaklığı düşer, mutlak nemi yükselir ve gizli ısısı artar. Duyulur ısı kaybı ile gizli ısı kazancı eşit olduğundan süreç adyabatik driekt evaporatif soğutma olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu bu işlem ve cihazın soğutma limit değerleri havanın yaş termometre sıcaklığı ile sınırlanmıştır.

Şekil 1.1: Evaporatif Soğutma Mekaniği ve Entalpi İlişkisi

Direkt evaporatif soğutma, suyun buharlaşma enerjisinden faydalanarak havayı adyabatik olarak doyurma işlemidir. Bu sayede su, buharlaşmak için üzerinden geçen havadan belirli miktarda ısı alır ve kuru hava nem alarak soğumuş olur. Psikometrik diyagramdan direkt evaporatif soğutma işleminin gerçekleşmesi ise aşağıdaki gibidir. 

Kabel Portatif Sulu Klima Ürünleri

Taşınabilir Evaporatif sulu soğutma sistemleri hakkında on yıllık tecrübesi olan Kabel Sulu Klima uzmanları olarak doğal soğutma sağlama konusunda yardımcı olmaya hazırız. Kabel ürünleri birçok farklı ihtiyaç için farklı mekanlarda kullanılabilir. Bir sulu klima almadan önce emin olmak istiyorsanız bizimle lütfen görüşünüz.

TA: Dış Hava Kuru Termometre Sıcaklığı.
TB: Dış Hava Yaş Termometre Sıcaklığı.
TC: Adyabatik Doyurma Sonrası Havanın Kuru Termometre Sıcaklığı.
σ: Evaporasyon Verimi.

Tablo 1.1: Direkt Evaporatif Soğutmanın Psikometrik Diyagramdan Çıktısı

Ofis, Ev, Kafeterya, Restoran, Toplantı Salonları, Düğün Organizasyonları Gibi Ortamların Soğutulması

Havadaki nem bağışıklık sistemimiz için oldukça önemlidir. Kuru bir ortamdayken vücudumuzun yabancı partiküllerle veya istilacılarla yeterince etkin bir şekilde mücadele edemediğini biliyoruz.

Nem azaldıkça bakterilerin bulaşıcılığı da artmaktadır. Bağıl nem için alt eşik değer %40 olarak kabul edilmektedir. Çalışmalar %80 ve üzerindeki bağıl nem oranda COVID-19 virüsünün nötralize olabileceğini göstermektedir. Ancak, bağıl nemin %40-%70 arasındaki nem seviyesi insanlar için en uygun nem seviyesi kabul edilmektedir ve patojenlerden kaynaklı sorunları azaltmaktadır.[ISHARE COVID-19 Document for Air Condlitioning and Ventilation, April 13,2020]

Yaz mevsiminde % 100 taze hava ile çalışan Kabel markalı evaporatif soğutucuların iklimlendirme sistemleri üzerinde taze hava ile soğutma yapması sebebi büyük avantajı bulunmaktadır. Ev, Ofis gibi yarı açık ortamlarda dış hava tozunun ve polenlerin tutulabileceği kuru filtre ile donatılmış Kabel soğutucuları, içerisindeki yüksek verimli aksiyal fan sayesinde ile taze havayı içeriye alınıp soğuttuktan sonra paralelinde diğer bir pencereden ya da kapıdan dışarıya taşımaktadır, egzoz etmektedir. Dış ortam değerlerine göre Oda sıcaklığını 24-30 oC arasına ayarlamak, nem değerini de %40-70 arasında tutmak idealdir.

Sosyal mesafenin öneminin sıklıkla konuşulduğu bu zamanlarda yaşamın parçası haline gelen mesafe kavramı, salgının başlangıç zamanlarında Çin’de bir restoranda, tek bir kişi, aynı masada ve yakın masalarda klima cihazının yarattığı hava akımı yönünde oturan dokuz kişiye hastalığı bulaştırmıştı. Klima cihazı, iç hava ile çalışan split klima cihazıydı ve ortamda taze hava yoktu..

Covid 19 Sosyal Mesafe

Bu salgın ile ilişkili araştırmada, virüs ün klima cihazı üzerinden alınan örneklerde bulunmamış, klima cihazının yarattığı hava akımının enfekte kişiden yayılımı kolaylaştırdığı sonucuna ulaşılmıştı. O yüzden sağlık bakanlığının konu ile ilgili genelgesinde, mevcut sistem klimalarının ” taze hava” ile beslenmesini ve filtrelerinin düzenli ve sıklıkla temizlenmesini tavsiye etmektedir

Kabel klimalar, bahse konu uyarının mobil ve taze havalı uygulanmış en ideal prototipidir. Kuru ve ıslak filtrelerden temizlenerek kullanıcıya ulaşan taze hava, en ideal şekilde şartlandırılmış sağlıklı havadır; vazgeçilemez ve muadili yoktur.

Salgından korunmak için sürdürülen izole hayat ve sosyal mesafeyi korumaya yönelik kısıtlamalar her ne kadar hafifletilmiş olsa da salgının bulaşma şekli ve riski değişmemiştir. Açık alan iklimlendirmelerinde yaz ayları için soğutma ihtiyacını; Kabel markalı evaporatif soğutucuların taze hava ile soğutma yapıyor olması sebebi ile tercih edilmektedir. soğutucu eşanjörlerinde herhangi bir salgın hastalığa sebebiyet verici risk etmeni bulundurmaz. Dış ortam havasının büyük ölçekteki partiküllerini ( PM10) önce kaba filtreden geçirir çıkan havayı sulu eşanjörlerinden yıkar ve buharlaşmış su sayesinde hava bir kez daha filtrelenip kullanıcıların konfor alanına gönderilir. Sağ ve sola otomatik yönlendirilen kanat yapısı sayesinde 50 m2‘lik alanın soğutulmasını sağlar.